Scheiden zonder schade
Zo’n 16.000 kinderen hebben ernstige last van de scheiding van hun ouders.
Ze hebben moeite op school, emotionele stress, vertonen meer crimineel gedrag en krijgen vaker problemen in toekomstige relaties.
André Rouvoet was voorzitter van het Platform Scheiden zonder Schade. Op 22 februari 2018 presenteerde hij aan Sander Dekker, minister voor Rechtsbescherming, en aan Hugo de Jonge, minister van VWS de actie-agenda ‘Scheiden… en de kinderen dan?’ (zie ook: ‘Het kan en moet beter bij scheidingen, omwille van het kind’.
Op de actie-agenda staan concrete actielijnen en oplossingsrichtingen om schade bij kinderen als gevolg van een scheiding te voorkomen. Zo pleit Rouvoet voor een steunfiguur voor het kind, een scheidingsloket bij de gemeente en een alternatieve scheidingsprocedure bij de rechter.
Kamerbrief over Uitvoeringsprogramma Scheiden zonder schade
De ministers Dekker (Rechtsbescherming) en De Jonge (VWS) informeerden de Tweede Kamer over het uitvoeringsprogramma Scheiden zonder schade. Dit bevatte acties om schade bij kinderen als gevolg van (huwelijks)scheidingen van ouders te voorkomen.
ScheidingsWijze & scheiden zonder schade
Alles heeft natuurlijk tot doel om te voorkomen dat kinderen schade oplopen door de scheiding van hun ouders. Er werd gestart met 45 acties. Natuurlijk dragen wij graag ons steentje bij aan dit programma en zien we het als onze taak om mensen die gaan scheiden goed te informeren, een realistisch beeld te geven en te ondersteunen bij alles rondom een scheiding.
Wat kan ScheidingsWijze concreet betekenen?
Preventie door middel van voorlichting, advisering en begeleiding in samenwerking met ons netwerk kan veel problemen voorkomen of verzachten. Problemen ontstaan in aanloop, tijdens en na een echtscheiding op diverse levensgebieden. Daarbij valt te denken aan financiële problemen (werk, alimentatie, hypotheken), en psychosociale problematiek bij zowel de volwassenen als de kinderen (burn-out, depressies, eenzaamheid, rouwverwerking). Ouders realiseren zich vaak niet dat door hun problemen ook het kind in de knel kan komen.
Door onze expertise en jarenlange ervaring op het gebied van het goed regelen van echtscheidingen. Daarbij niet alleen sec het zakelijk en wettelijk afhandelen van de echtscheiding, maar ook met alle aanpalende zaken, zoals de zorg rondom de kinderen, het inzicht geven in financiële zaken en consequenties, hulp en ondersteuning bieden/ de weg wijzen (doorverwijzen) bij rouwverwerking, woonaangelegenheden, werk etc.
De familiemediators die allen ook scheidingsspecialist en vaak ook coach/ trainer zijn en aangesloten zijn bij het netwerk van ScheidingsWijze hebben verschillende achtergronden, naast levenservaring is er kennis van zaken van álle levensgebieden. Het is een gemêleerd gezelschap en hierdoor een krachtige combinatie.
Welke achtergronden zijn er? Mediators, financieel adviseurs, hypotheekadviseurs, advocaten, notarissen, coaches, kindercoaches, re-integratie werk, trainer van mensen met beperkingen en psychiatrische achtergrond en makelaars.
Alle begeleiding, hulp en ondersteuning is gericht op zowel het goed afwikkelen van de echtscheiding met zo min mogelijk (emotionele en zakelijke) schade voor alle betrokken partijen, als wel het kunnen maken van een goede nieuwe start en het voorkomen van onnodige stress en conflicten.
Scheiden zonder schade middels mediation
De mensen die te maken hebben met een echtscheiding hoeven maar door 1 ‘ voordeur’ en worden waar nodig doorverwezen en verder geholpen. Veel stress en onzekerheid word daarmee uit handen genomen.
Wij werken met toevoeging/ gesubsidieerde rechtsbijstand. Als partijen daarvoor in aanmerking komen dan betalen zij slechts een eenmalige eigen bijdrage van € 61,- of € 121,-(2024) voor het compleet regelen van de scheiding. Dit kan ook ingezet worden als er conflicten zijn en ter voorkoming van erger. Wist je dat de bijdrage voor mediation veel lager is dan de bijdrage voor een advocaat?
Wij zijn er van overtuigd dat onze manier van kijken, onze kennis en expertise en het samenwerken met betrokken professionals van verschillende disciplines, er voor zorgt dat we op het gebied van preventie veel bereiken:
Mensen hebben weer geloof in elkaar als partners en/of als ouders, hebben na hun echtscheiding hun leven sneller op orde, voelen zich sterker, kunnen beter aan het werk blijven, of vinden makkelijker weer een baan, hebben zicht op hun financiële situatie en de zorg om, met en rondom de kinderen is beter geregeld.
Boekshop opbrengst voor kindercoach
Wat doen wij o.a. om de schade voor kinderen te beperken?
De opbrengst –die we ontvangen van de verkoop van de boeken– gaat naar kinderen waarvan de ouders gaan scheiden. We zien het als onze taak om bij te dragen om het beter te regelen voor kinderen. De stem van het kind is daarbij een belangrijk onderdeel. Ouders hebben niet altijd de middelen om daarvoor een kindercoach in te schakelen. Met de opbrengsten betalen we indien nodig deze kosten zodat kinderen professionele hulp kunnen krijgen bij het verwerken van de scheiding.
Stand van zaken
Op 1 juli 2019 is de voortgangsrapportage Scheiden zonder Schade (SzS) aangeboden aan de Tweede Kamer.
Het Programma SzS richt zich op het voorkomen van de schade bij kinderen als gevolg van de scheiding van hun ouders en voert de acties uit de Agenda “Scheiden… en de kinderen dan?” van André Rouvoet uit.
Deze acties hebben tot doel ouders, kinderen en professionals te ondersteunen bij een scheiding. Zo worden een scheidingsloket, een nieuwe procedure voor de rechter en de figuur van een gezinsvertegenwoordiger ontwikkeld en getest in de regio’s Den Haag en Oost-Brabant. Dit najaar verwacht men dat de prototypes gereed zijn voor de testfase en dat in het najaar van 2020 de eerste resultaten beschikbaar komen.
De betrokken organisaties en instellingen die in het Platform SzS vertegenwoordigd zijn, werken hard aan het verbeteren van de aanpak van scheidingszaken. Zo werken de rechtspraak, de gemeenten, de Raad voor de Kinderbescherming en hulpverleningsinstellingen samen aan een betere afstemming tussen zorg en recht. In een groot aantal arrondissementen zijn afspraken met de gemeenten gemaakt over de hulp waarnaar de rechter ouders kan verwijzen die in een complexe scheiding zijn verwikkeld. Ook is de rechtspraak voortvarend bezig om overal in het land te komen tot een regierechter voor alle echtscheidingszaken volgens het principe ‘één echtscheiding, één rechter’. Een groot aantal rechtbanken en gerechtshoven werkt inmiddels op deze wijze. Gemeenten richten nu al een scheidingsloket in. In de regiolabs, waarin geëxperimenteerd zal worden met een nieuw scheidingsloket en een nieuwe scheidingsprocedure, komen deze initiatieven ook samen.
ScheidingsWijze is bijvoorbeeld betrokken bij de Relatiedesk Apeldoorn – Voorst (scheidingsloket).
Omgang na scheiding
Uitgangspunt is dat een kind ook na een scheiding beide ouders moet kunnen blijven zien.
Platformbijeenkomst van april 2019 hebben de WODC-onderzoekers hun bevindingen en aanbevelingen gepresenteerd. De motie-Westerveld van 15 mei 2019 verzocht de regering om op korte termijn concrete oplossingen voor het probleem van ‘ouderverstoting’ te laten uitwerken door een onafhankelijke onderzoekscommissie in samenwerking met ervaringsdeskundigen.
Ter uitvoering van deze motie werd een expertteam ingericht. Het bestaat uit Platformleden en onafhankelijke deskundigen en wetenschappers, in samenwerking met ervaringsdeskundigen. De voorzitter is mr. C.A.R.M. (Cees) van Leuven, raadsheer in het gerechtshof ‘s-Hertogenbosch. Het expertteam heeft in 2020 oplossingsrichtingen gepresenteerd, met specifieke aandacht voor:
- de methodieken om signalen van ouderverstoting adequaat in kaart te brengen voor de verschillende (juridische en gedragswetenschappelijke) professionals;
- de benodigde kennis (en de lacunes daarin) bij de betrokken professionals en een plan om de lacunes te dichten;
- de interventies om tijdig en effectief in te kunnen grijpen.
Villa Pinedo
Speciale aandacht is er in de brief aan de Kamer voor de stichting Villa Pinedo die sinds de decentralisatie van het jeugdstelsel moeite om met alle afzonderlijke gemeenten contracten te sluiten en is daardoor in financiële problemen gekomen.
Pilot ouderschapsplan
En de proef bij de rechtbank Overijssel om kinderen beter te betrekken bij het ouderschapsplan is na één jaar beëindigd op 1 mei 2019.
Lees hier het volledige rapport: https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2019/07/01/tk-voortgangsrapportage-scheiden-zonder-schade
Eindrapport stavast gemeente
Gemeenten zijn gevraagd om een vragenlijst in te vullen over hun ondersteuningsaanbod, knelpunten en behoeften op het gebied van relatie- en scheidingsproblematiek. Dit onderzoek maakt inzichtelijk waar gemeenten staan in hun aanpak van complexe scheidingen.
Regiolabs en pilots scheiden zonder schade
Scheiden zonder Schade werkt aan een nieuwe aanpak. In de praktijk wordt getest wat werkt: welke hulp heeft een gezin in een (complexe) scheiding nodig? Dat gebeurde bijvoorbeeld in 2 Regiolabs (in de arrondissementen Den Haag en Oost-Brabant).
Deskundigen in de Regiolabs voeren gesprekken met scheidende ouders en hun hulpverleners. Op basis daarvan doen de deskundigen voorstellen over een mogelijke aanpak van (complexe) scheidingen. Die voorstellen worden direct in de praktijk getest via pilots (proeven).
De Regiolabs bestaan uit vertegenwoordigers van:
- de rechtbank;
- advocatuur;
- de Raad voor de Kinderbescherming;
- door de overheid gefinancierde instellingen voor jeugdbescherming en jeugdreclassering (gecertificeerde instellingen);
- het ministerie en gemeenten (inclusief lokaal team).
Nieuwe scheidingsaanpak
De voorstellen zijn gericht op kinderen, ouders en professionals:
- Inzet van een gezinsvertegenwoordiger/casushouder
- Procedure gezamenlijke toegang ouders
- Contactverlies tussen ouder en kind voorkomen
- Digitaal Plein en Digitaal Maatje
Resultaten en uitkomsten van ‘Scheiden zonder schade’
Het project Scheiden zonder Schade heeft concrete stappen gezet om de negatieve impact van scheidingen op kinderen te verminderen. Hier zijn de belangrijkste uitkomsten:
Preventieve hulp en vroege interventie
Vanaf het begin is er ingezet op het bieden van tijdige ondersteuning aan ouders die in een scheiding liggen. Gemeenten en hulporganisaties krijgen de taak ouders bij te staan voordat conflicten escaleren, met speciale aandacht voor het welzijn van het kind.
Verbeterd Ouderschapsplan
Het ouderschapsplan is verder aangescherpt om ouders te helpen realistische en uitvoerbare afspraken te maken over de zorg voor hun kinderen. Dit moet conflicten in de toekomst voorkomen en zorgt voor duidelijkheid en stabiliteit voor het hele gezin.
Ondersteuning van experts
Er is een Expertteam Scheiden zonder Schade opgericht, dat gemeenten en professionals begeleidt. Dit team zorgt ervoor dat betrokken professionals de juiste kennis en middelen hebben om ouders en kinderen door het scheidingsproces te helpen, met specifieke focus op het minimaliseren van conflicten.
Gezinsvertegenwoordigers en casemanagers
De inzet van gezinsvertegenwoordigers helpt om scheidingen in goede banen te leiden. Deze neutrale derde partijen ondersteunen de communicatie tussen ouders en zorgen ervoor dat de belangen van de kinderen voorop blijven staan.
Wetgeving en verdere stappen
Hoewel er veel praktische aanbevelingen zijn gedaan, blijft wetgeving op het gebied van kindvriendelijke scheidingen nog in ontwikkeling. Wetsvoorstellen die de positie van kinderen tijdens scheidingsprocedures versterken, worden besproken, maar verdere stappen zijn nodig om dit volledig te implementeren.
Samenvatting
Dit project laat zien dat samenwerking tussen gemeenten, hulporganisaties en de rechtspraak essentieel is om schade bij kinderen te beperken. Hoewel er al veel is bereikt, blijft voortdurende aandacht nodig voor de verdere verbetering van de ondersteuning aan scheidende ouders en hun kinderen.
Deze aanpak sluit goed aan bij onze visie om scheidingen op een zorgvuldige, conflictarme manier te begeleiden. Door het kind altijd centraal te stellen en goede begeleiding te bieden, helpen we gezinnen door dit moeilijke proces heen.
Wat is er nu concreet gerealiseerd?
Het project Scheiden zonder Schade heeft concrete stappen gezet om schade voor kinderen tijdens een scheiding te beperken. De belangrijkste resultaten zijn als volgt:
1. Vroege hulp en preventie
Er is ingezet op vroegtijdige interventie, waarbij ouders direct hulp krijgen zodra er sprake is van een scheiding. Het doel is om escalatie te voorkomen en de focus te leggen op het welzijn van de kinderen. Dit wordt ondersteund door een netwerk van gemeenten en hulpverleners die samenwerken om ouders bij te staan in deze fase.
2. Betere afspraken via ouderschapsplannen
Het ouderschapsplan is verder verbeterd. Ouders worden geholpen bij het maken van gedetailleerde en realistische afspraken over de zorg voor hun kinderen. Dit voorkomt onduidelijkheden en conflicten op de lange termijn en zorgt voor meer rust binnen het gezin.
3. Ondersteuning van een expertteam
Met de oprichting van het Expertteam Scheiden zonder Schade zijn gemeenten en hulpverleners beter toegerust om ouders en kinderen te begeleiden. Dit team biedt richtlijnen en trainingen voor alle professionals die betrokken zijn bij scheidingsprocessen, zodat zij optimaal ondersteuning kunnen bieden.
4. Inzet van gezinsvertegenwoordigers
De gezinsvertegenwoordiger speelt een cruciale rol bij het ondersteunen van ouders tijdens hun scheiding. Deze neutrale derde partij begeleidt de communicatie tussen de ouders en zorgt ervoor dat de belangen van het kind altijd centraal blijven staan. Dit draagt bij aan een minder conflictvolle scheiding.
5. Wetgeving in ontwikkeling
Hoewel het project veel praktische aanbevelingen heeft opgeleverd, blijven er nog stappen te zetten op het gebied van wetgeving. Er zijn wetsvoorstellen ontwikkeld om de positie van kinderen in scheidingsprocedures te versterken, maar verdere implementatie is nog nodig.
Conclusie
Het project toont aan dat samenwerking tussen gemeenten, hulpverleners en de rechtspraak essentieel is om schade bij kinderen te beperken. Hoewel er al veel resultaten zijn geboekt, blijft voortdurende aandacht nodig voor verdere verbetering. Door dit soort initiatieven blijven we werken aan een veilige, conflictvrije scheiding voor iedereen, met de kinderen op de eerste plaats.
Gratis informatiegesprek
Ben je voornemens om te scheiden en wil je een mediator die (meer) schade wil voorkomen? Vraag dan een informatiegesprek aan.
Gratis informatiegesprek aanvragen
Download het eindrapport
‘Scheiden zonder Schade’
