Ga naar de inhoud

Sterven is als scheiden

Het afwikkelen van een nalatenschap begint eigenlijk hetzelfde als bij een scheiding.

Miranda Boerkamp Geschreven door , laatste update: 22 juli 2024

Hoe zit dat nu met erfrecht en scheiding?

Het afwikkelen van een nalatenschap begint eigenlijk hetzelfde als bij een scheiding. Je beëindigt de relatie met het grote verschil dat je na overlijden niet meer met elkaar kunt overleggen. Als er een testament is dan is dat leidend. Zo niet dan is het wettelijk erfrecht van toepassing. Vaak is de vraag of dat ook is wat de overledene voor ogen had. Dat zal je dus nooit weten maar onderstreept wel het belang om zaken vooraf goed te regelen en te bespreken.

Testament en partnerschap

Bij het aangaan van een partnerschap wordt een keuze gemaakt in welke vorm. Samenwonen, geregistreerd partnerschap of trouwen in algemene of beperkte gemeenschap van goederen of misschien onder huwelijkse voorwaarden. Dit zijn uiteraard persoonlijke en gezamenlijke afwegingen en keuzes. Bij een overlijden is het niet vanzelfsprekend dat die keuzes ook zo uitpakken als vooraf gedacht. Daarom is het van belang om voor, tijdens en ook na je partnerschap goed na te denken over wat je wilt en dit ook vast te leggen. Regel het goed, regel het nu!

Waar en hoe kunnen dan verschillen ontstaan?

Samenwoners

Als samenwoners heb je eigenlijk geen gezamenlijk bezit tenzij er zaken zijn vastgelegd. Bij een scheiding kan je alleen aanspraak maken op je eigen deel. Gezamenlijke zaken en schulden worden dan in overleg gedeeld.

Bij overlijden kan dit echter vervelende consequenties hebben. Omdat er erfrechtelijk geen relatie bestaat tussen samenwoners gaat de nalatenschap naar de bloedverwanten. Dit kan dus betekenen dat de langstlevende de gezamenlijke woning moet verlaten. Voor samenwoners is het des te belangrijker om zaken vooraf goed te regelen en vast te leggen in een testament.

Huwelijkse voorwaarden

Reden voor het opstellen van huwelijkse voorwaarden is vaak het gescheiden houden van ieders privévermogen. Bij een scheiding worden de privévermogens  aan een ieder toegewezen en het gezamenlijke vermogen onderling verdeeld. Dit geldt ook voor het bepalen van de omvang van de nalatenschap. Vervolgens wordt er gekeken of er iets over de nalatenschap is afgesproken in een testament. Indien niks is vastgelegd dan is het wettelijk erfrecht van toepassing, hetgeen betekent dat ook de echtgenoot voor een gelijk deel met de kinderen erft. In hoeverre dit dan overeenkomt met de gedachte voor opstellen van huwelijkse voorwaarden is de vraag. Als privévermogen ook na overlijden privé moet blijven zul je voor overlijden iets moeten regelen. Regel dus naast je huwelijkse voorwaarden ook je testament.

Dit geld eigenlijk ook voor de beperkte gemeenschap van goederen. Sinds 2018 is de standaard ‘beperkte gemeenschap van goederen’. Dit betekent dat vermogen van voor het huwelijk van ieder apart blijft. Het is belangrijk om die zaken vooraf wel goed vast te leggen zodat je ze later kunt herleiden. Dit voorkomt een hoop ellende en zoekwerk achteraf. Bij overlijden kan dit ook tot onverwachte en ongewenste situaties leiden waarbij de nalatenschap anders wordt verdeeld dan de overledene in gedachte had.

Gemeenschap van goederen

Bij een scheiding in geval van ‘gemeenschap van goederen’ wordt alles gelijk verdeeld en is de insteek dat alles gezamenlijk is. Vraag of dit bij overlijden ook zo moet zijn. Dat is voor eenieder een persoonlijke keuze. Bij overlijden kun je dus afwijken van de gezamenlijke gedachte en een andere invulling geven aan de verdeling. Een testament is immers persoonlijk. Let wel het is aan te bevelen om dit wel vooraf goed met betrokkenen te bespreken en af te stemmen. Dit kan anders een enorme emotionele dreun zijn en heel vervelende consequenties hebben. Doordat bijvoorbeeld het vermogen in de stenen zit, zou het kunnen zijn dat je partner de woning moet verkopen.

En na de scheiding

Door partijen wordt wel eens de vraag gesteld of ze de ex-partner moeten onterven?

Eenmaal gescheiden kun je natuurlijk geen aanspraak meer maken op het vermogen van de ander. Let wel als er bij overlijden minderjarige kinderen zijn krijgt je ex via de kinderen toch invloed op je vermogen. Dit kun je voorkomen door in je testament een bewindvoerder en eventueel voogd op te nemen.

Verder is het niet ondenkbaar dat je een nieuwe partner tegenkomt en misschien nog een kinderwens in vervulling gaat. Een nieuwe situatie die ook gevolgen heeft voor je nalatenschap. Wat laat je je nieuwe partner na? hoe is de verhouding tussen de kinderen ? Wat laat ik eventueel de stiefkinderen na  Vragen die je nu vooraf moet regelen om te voorkomen dat je je nabestaanden met ellende opzadelt.

Wat is belangrijk?

  • Bij het bezegelen van relatie even van de roze wolk afstappen en kijken wat de consequenties zijn bij scheiding en overlijden. Weet op hoofdlijnen wat de gevolgen zijn.
  • Bespreek dit met elkaar en maak er samen afspraken over.
  • Bepaal of het nodig is om afspraken vast te leggen in bijvoorbeeld huwelijkse voorwaarden of testament en regel dat vooraf.
  • Zorg dat je invulling geeft aan de gemaakte afspraken.
  • Check na scheiding en aangaan nieuwe relatie je testament en kijk of dit nog voldoet aan je wensen.
  • Regel je zaken vooraf en voorkom ellende achteraf. Schakel eventueel een onafhankelijk derde in

Uiteindelijk wil je dat er invulling wordt gegeven aan je wensen en de nalatenschap bij de juiste mensen terecht komt.

Maak van je nabestaanden geen spoorzoekers ! Regel het goed, regel het nu.

Miranda Boerkamp
Miranda Boerkamp


Plaats een reactie:

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Gerelateerde artikelen