Wat betekent een scheiding voor een kind?

Ouders nemen het besluit om te scheiden, de kinderen hebben hier niet om gevraagd.

Iedereen zal het toch wel met deze stelling eens zijn.

Dit neemt echter niet weg dat het kind de (negatieve) effecten van de scheiding zal ervaren. Waar vroeger werd gedacht dat het beter was om het kind buiten de scheiding te houden, is de Nederlandse Staat tegenwoordig verschillende initiatieven in het leven aan het roepen om de rechtspositie van een kind te verbeteren en kinderen van bepaalde leeftijden meer te betrekken bij het scheidingsproces.

Kinderen scheiden mee

Zo is het verplicht gesteld om een ouderschapsplan op te stellen wanneer de ouders gaan scheiden en er minderjarigen kinderen bij betrokken zijn. In het ouderschapsplan staan de afspraken over de kosten van de verzorging en de opvoeding, hoe de omgang met het kind geregeld wordt en ook hoe de ouders elkaar op de hoogte blijven stellen. Hierin komt vast te staan op welk adres het kind ingeschreven zal staan na de scheiding, dus of het kind bij vader of moeder zal wonen na scheiding.

In de praktijk zie je vaak dat het kind na de scheiding grotendeels bij de moeder gaat wonen en dat, indien moeder dit financieel kan dragen, de koopwoning aan de moeder toebedeeld wordt. Dit betekent niet dat andere situaties niet mogelijk zijn. Het gaat er namelijk om wat financieel haalbaar is en wat hierbij het beste is voor het kind. Want wanneer de moeder gaat verhuizen naar de andere kant van Nederland, kan het soms passender zijn het kind bij vader te laten wonen om het kind zo in de vertrouwde omgeving te laten wonen. Het is dus echt afhankelijk van de feiten en omstandigheden in specifieke situaties.

Een ouderschapsplan is verplicht

Het ouderschapsplan behelst ook de onderwerpen gezag en omgang. Was er voor de scheiding sprake van gezamenlijk gezag, dan zal dit gezamenlijke gezag voortduren na de scheiding. De ouders blijven samen verantwoordelijk voor de zorg en de opvoeding van het kind.

Het kind heeft (dan ook) recht op een relatie met beide ouders.

Gekeken kan worden of co-ouderschap passend is in jullie situatie. Bij deze beslissing dienen de belangen van het kind altijd voorop gesteld worden.  Sommige kinderen ervaren het als meer prettig wanneer zij merendeel van de tijd op één plek verblijven en niet elke week wisselen, co-ouderschap is hier dan dus niet passend. Tevens zal er rekening gehouden moeten worden met de reisafstand en de omgeving waar beide ouders wonen. Co-ouderschap, met een 50/50 verdeling, is enkel mogelijk wanneer beide ouders bij elkaar in de buurt wonen en het kind niet elke week uit zijn vertrouwde omgeving wordt gehaald.

Kinderalimentatie berekenen

Afhankelijk van de zorgverdeling wordt een kinderalimentatieberekening gemaakt. Kinderalimentatie is een bijdrage die maandelijks ontvangen wordt voor het voorzien in de kosten van de opvoeding en van het levensonderhoud van het kind.

De Scheidingsdeskundige/ mediator die jullie begeleid bij de scheiding zal de hoogte van de te betalen kinderalimentatie berekenen, waarbij rekening wordt gehouden met de zorgkorting. Zorgkorting is een korting die in mindering wordt gebracht op de te betalen kinderalimentatie. Het is een bedrag dat de betreffende ouder zelf nodig heeft om de dagelijkse kosten van het kind te betalen.

Voor het de kinderalimentatie zijn twee opties mogelijk.

1. Jullie kunnen er voor kiezen de alimentatie te laten betalen aan de ouder waar het kind ingeschreven staat en die ouder dan financieel verantwoordelijk te zijn voor alle kosten.
2. Ook kunnen jullie ervoor kiezen gebruik te maken van een kinderrekening waar jullie beide een bedrag op storten en daarvan de kosten te betalen. Het gebruiken van een kinderrekening is vaak voorkomend wanneer sprake is van co-ouderschap.

De stem van het kind

De positie van kinderen die met een scheiding te maken hebben, wordt zoals eerder aangegeven, nog altijd verbeterd. Minderjarige kinderen komen bepaalde participatie rechten toe. Om te beginnen hebben zij het recht, en soms de plicht, om gehoord te worden wanneer de ouders gaan scheiden. Dit gebeurt standaard vanaf de leeftijd van 12 jaar. Minderjarige kinderen vanaf 12 jaar krijgen een automatische oproep van de rechtbank om van zich te laten horen. Hij of zij mag dan diens mening delen over de scheiding, we noemen dit het kindgesprek. De rechter neemt de mening van het kind mee in de beslissing over de inhoud van hetgeen ouders neergelegd hebben in het ouderschapsplan.

Kinderen onder de leeftijd van 12 jaar krijgen geen automatische oproep. Hiermee is het nog wel mogelijk om toch gehoord te worden als het kind jonger dan 12 jaar is. De rechter kan namelijk uit zichzelf beslissen dat het horen van een minderjarig kind onder de leeftijd van 12 jaar nodig is voor het maken van de beslissing. Ook kan het kind een verzoek indienen bij de rechter om gehoord te worden.

Gevolgen echtscheiding kind

Uit onderzoek blijkt dat een scheiding verschillende gevolgen kan hebben voor het kind van gescheiden ouders. Verschillende gevolgen kunnen opspelen: psychische problemen, sociale problemen, problemen binnen de familiale sfeer of juist op sociaal gebied. De verschillende gevolgen zijn afhankelijk van het soort scheiding en de leeftijd van het kind. Hierbij moet voorop gesteld worden dat er geen beste leeftijd is voor het kind om te scheiden. Uitstellen is hier dus niet de uitkomst.

Wanneer gesproken wordt over het soort scheiding wordt bedoeld of het een conflict scheiding is waar het kind mee te maken heeft, of dat er weinig tot geen conflict is tijdens de scheiding. Een complexe scheiding is een echtscheiding waarbij er dusdanig veel conflict is dat de partners elkaars belangen uit het oog verliezen, maar hierbij ook de belangen van het kind. De gevolgen van een complexe scheiding zijn dat de problemen bij het kind van gescheiden ouders voor een langere periode aanhouden. Langer dan wanneer er weinig tot geen conflict is gedurende de echtscheiding. De problemen van de scheiding verdwijnen dan vaak na een korte periode, wanneer het kind wat meer gewend is aan de situatie in huidige vorm.

Zoals gezegd verschillen de gevolgen van een scheiding dus ook per leeftijd.

• Een kind tot 2 jaar ervaart kwetsbaarheid en onbewust het gevoel dat ze niet in gelijke mate een band op kunnen bouwen met beide ouders.
• Van 2 tot 4 jaar ontstaat bij sommige kinderen al het gevoel dat de scheiding door hem of haar komt.
• Dit gevoel wordt bij kinderen van 4 tot 6 jaar steeds groter. Ze zien de scheiding vaker als persoonlijke afwijzing. Dit is een leeftijd waarin het kind actief mee krijgt dat papa en mama niet meer samen zijn, hij of zij begrijpt het alleen niet en gaat veel vragen hebben over de situatie.
• Kinderen van 6 tot 9 jaar voelen juist empathie voor papa en mama. Deze kinderen zijn snel geneigd beide ouders tevreden te willen houden wat kan leiden tot verslechtering van de schoolprestaties.
• Kinderen vanaf de leeftijd van 12 jaar zoeken juist steun bij andere gezinnen. Gezinnen van vriendjes of vriendinnetjes waarbij de ouders niet gescheiden zijn. Vanaf de leeftijd van 12 jaar komen veel emoties kijken. Het kind kan woede ervaren of enorm verdriet. In de meeste gevallen verslechteren de schoolprestaties en/of de sociale prestaties van het kind.
• Natuurlijk kan een scheiding ook gevolgen hebben op latere leeftijd van het kind.

 In het belang van het kind

Het kan niet vaak genoeg benadrukt worden hoe cruciaal de belangen van het kind zijn. Alles staat of valt met de manier waarop het kind de scheiding ervaart. Hoe meer het kind betrokken wordt, hoe eerder problematiek gesignaleerd kan worden en hoe eerder hiervoor hulp ingeschakeld kan worden. De juiste begeleiding tijdens de scheiding is hierbij ook van belang. Wanneer de kindgesprekken gevoerd worden kunnen al signalen opgepikt worden. Kies daarom voor de juiste begeleiding.